Rất cảm ơn Thạc sĩ Luật sư Nguyễn Minh Long đã dành thời gian cho Rubik cuộc sống. Thưa luật sư anh có phải người yêu thích và hay theo dõi về thể thao cũng như bóng đá nước nhà không ạ? Luật sư có biết về vụ xung đột tài trợ giữa CLB HAGL và VPF, công ty điều hành giải VĐQG trong những ngày qua không?
Luật sư trả lời:
Rất cảm ơn chương trình Rubik cuộc sống đã mời tôi đến tham dự chương trình ngày hôm nay. Sự kiện CLB Hoàng Anh Gia Lai đã chính thức gửi đơn khởi kiện cùng các chứng cứ đến TAND quận Nam Từ Liêm vào sáng 7-2 được các kênh truyền thông đưa tin thực sự là tin tức đáng chú ý đối với toàn thể người yêu thể thao chân chính.
Trong nội dung khởi kiện VPF, CLB Hoàng Anh Gia Lai yêu cầu tòa án quận Nam Từ Liêm buộc VPF loại bỏ các quy định cấm các câu lạc bộ không được khai thác tài trợ với các nhãn hàng và ngành hàng cạnh tranh với nhà tài trợ chính và các quy định về ngành hàng độc quyền tại giải đấu. Đây thực sự là một chủ đề mới mẻ, đáng được quan tâm.
Vậy góc nhìn của ông về vụ việc này như thế nào? Cơ sở nào để CLB HAGL kiện công ty VPF?
Luật sư trả lời:
Tranh chấp xảy ra do xung đột liên quan đến việc khai thác tài trợ của các nhãn hàng, điều này làm ảnh hưởng đến lợi nhuận thu được giữa CLB Hoàng Anh Gia Lai và Công ty cổ phần tổ chức giải đấu VPF. Vì vậy, đây là tranh chấp về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án được quy định tại Điều 30 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015
“Điều 30. Những tranh chấp về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án
- Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
- Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
- Tranh chấp giữa người chưa phải là thành viên công ty nhưng có giao dịch về chuyển nhượng phần vốn góp với công ty, thành viên công ty.
- Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty; tranh chấp giữa công ty với người quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty.
- Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.”
Trong trường hợp HAGL cung cấp đầy đủ căn cứ để chứng minh quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm thì Tòa án có thẩm quyền sẽ có căn cứ để thụ lý và giải quyết vụ án theo đúng quy định pháp luật.
Dù trong điều lệ của VPF dùng cụm từ “không cùng ngành hàng” để tránh từ độc quyền, vi phạm luật cạnh tranh, qua đó yêu cầu các CLB tránh xung đột với nhà tài trợ của giải đấu. Điều này đã tồn tại cách đây gần 20 năm, khi V.League tiến lên chuyên nghiệp. Vậy ông đánh giá như thế nào về quy định này? Liệu nó có vi phạm luật pháp Việt Nam hay không?
Luật sư trả lời:
Đối với việc vi phạm luật cạnh tranh không chỉ quy định bởi từ độc quyền mà còn được quy định bởi cách hành vi có liên quan đến sự cạnh tranh.
Tại Khoản 2 Điều 8 Luật cạnh tranh năm 2018 quy định như sau:
“Điều 8. Các hành vi bị nghiêm cấm có liên quan đến cạnh tranh
- Tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, vận động, kêu gọi, ép buộc hoặc tổ chức để doanh nghiệp thực hiện hành vi hạn chế cạnh tranh, cạnh tranh không lành mạnh.”
Như vậy, kể cả dùng cụm từ “không cùng ngành hàng” để thay thế nhưng lại có hành vi hạn chế cạnh tranh và hành vi cạnh tranh không lành mạnh như đã nêu ở trên, Tòa án thụ lý nghiên cứu sẽ có câu trả lời dựa trên cơ sở pháp luật quy định hiện hành.
Tại Khoản 2 và Khoản 6 Điều 3 Luật cạnh tranh năm 2018 giải thích rất rõ về 02 hành vi này như sau
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
2. Hành vi hạn chế cạnh tranh là hành vi gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh, bao gồm hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh, lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường và lạm dụng vị trí độc quyền.
5. Lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền là hành vi của doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường, vị trí độc quyền gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh.
6. Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi của doanh nghiệp trái với nguyên tắc thiện chí, trung thực, tập quán thương mại và các chuẩn mực khác trong kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác.”
Bởi vậy, Để chứng minh có sự vi phạm pháp luật cạnh tranh hay không thì HAGL cần chứng mình được hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh giữa VPF và các nhà tài trợ chính.
Theo VPF, điều lệ giải đấu được thông qua bởi 14 CLB tại V.League, trong đó có HAGL. Giờ đây đội bóng này lại khởi kiện, yêu cầu VPF sửa điều lệ. Điều này phải chăng có mâu thuẫn từ HAGL thưa luật sư?
Luật sư trả lời:
Điều này sẽ cần phải xem xét chính xác lại việc thông qua điều lệ đã diễn ra theo đúng quy định, trình tự hay chưa. HAGL đã thực sự được tiếp cận và nắm được những quy định trong điều lệ hay chưa. Các bên có trách nhiệm phải đưa ra những căn cứ để chứng minh cho điều này.
Việc thông qua điều lệ theo đúng quy định thì mới đảm bảo được quyền lợi hợp pháp của những CLB tham gia giải đấu. Trong trường hợp Điều lệ được thông qua không đúng quy trình thì sẽ gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của CLB.
Thời điểm họ biết quyền lợi của mình bị ảnh hưởng, họ có quyền khởi kiện để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình theo quy định của pháp luật.
Vụ xung đột xảy ra trong bối cảnh 2 đơn vị là hai pháp nhân độc lập, nhưng HAGL lại là cổ đông, thành viên có nghĩa vụ, quyền lợi với công ty VPF. Không phải 2 đối thủ cạnh tranh. Luật sư đã từng chứng kiến vụ việc nào như vậy xảy ra ở Việt Nam hay chưa? Và nó được xử lý như thế nào? (Trước đây V.League đã có những năm nhà tài trợ của giài đấu và các CLB cùng ngành hàng nhưng không hề xảy ra tranh chấp. Đây là lần đầu tiên xảy ra xung đột tại V.League)
Luật sư trả lời:
Đối với 02 đơn vị là pháp nhân độc lập và có lợi nhuận riêng, do đó việc tranh chấp ở đây là tranh chấp về thương mại. CLB HAGL ký hợp đồng đối với nhà tài trợ điều này có xung đột với nhà tài trợ của VPF hay không và ảnh hưởng tới lợi lợi nhuận của các bên như thế nào sẽ được xem xét trong quá trình giải quyết vụ án.
Trong trường hợp này pháp luật cạnh tranh sẽ điều chỉnh vấn đề về quy định trong điều lệ giải VĐBĐ quốc gia năm 2023 có vi phạm pháp luật cạnh tranh không, cần phải sửa đổi như thế nào. Những vi phạm đấy ảnh hưởng thế nào về lợi ích của các bên.
Đối với những tranh chấp thương mại thì xảy ra rất nhiều, tuy nhiên những vụ việc điển hình như này thì sẽ ít hơn. Việc xử lý sẽ dựa vào những căn cứ mà các bên đưa ra để chứng minh cho những yêu cầu của mình theo quy định của pháp luật.
Theo luật sư thì bên nào sẽ nắm ưu thế trong cuộc chiến pháp lý này?
Luật sư trả lời:
Ưu thế trong một vụ án sẽ phụ thuộc rất nhiều vào những chứng cứ mà các bên có thể cung cấp được. Nếu chỉ dựa vào những tin tức truyền thông để đưa ra quan điểm về ưu thế giữa các bên thì chưa đủ căn cứ.
Dù bên nào có được ưu thế thì cũng sẽ làm thay đổi cục diện cả nền thể thao nước nhà.
Nhiều ý kiến cho rằng toà án sẽ chủ động hoà giải 2 bên, do vụ việc chưa gây hậu quả và tránh ảnh hưởng đến giải đấu cũng như bóng đá Việt Nam. Theo ông khả năng này sẽ như thế nào?
Luật sư trả lời:
Đối với những tranh chấp dân sự thì luôn luôn ưu tiên việc các bên tự thỏa thuận để đạt được tiếng nói chung, đặc biệt đây là vấn đề liên quan đến giải đấu quốc gia nên việc ưu tiên sự thỏa thuận sẽ được triển khai là điều hợp lý và đúng quy định của pháp luật. Các bên có quyền thỏa thuận ở bất kì giai đoạn nào của vụ án trước khi Bản án được ban hành.
Nếu 1 trong 2 bên thắng kiện, điều gì sẽ xảy ra (bản án, hình phạt)?
Luật sư trả lời:
Trong trường hợp các bên không thể thỏa thuận mà bắt buộc Tòa án sẽ phải đưa vụ án ra xét xử thì vụ án có thể kết thúc bằng một bản án hoặc quyết định đình chỉ.
Đối với vụ án này CLB HAGL chỉ yêu cầu sửa đổi điều lệ của giải đấu. Trong trường hợp nếu HAGL đưa ra những căn cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình và được chấp nhận thì VPF sẽ phải có phương án để thay đổi 01 phần nội dung của điều lệ cho phù hợp.
Trường hợp, nếu yêu cầu của HAGL bị tòa án bác bỏ thì điều lệ vẫn được giữ nguyên. Lúc này HAGL sẽ phải tìm phương án để giải quyết đối với Hợp đồng tài trợ mới ký với Carabao.