Chế tài với hành vi làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm thì bị phạt từ 1-12 năm tù

Qui định xử phạt đối với trường hợp giấu dịch, trốn cách ly, không đeo khẩu trang nơi công cộng, không tuân thủ theo qui định phòng, chống dịch sẽ bị xử lý như thế nào? xử phạt về hành chính ra sao, mức xử phạt hình sự thế nào? Việc mới đây công an xử phạt người không đeo 200 nghìn như vậy đã thoả đáng chưa? có nhẹ không? Luật sư có kiến nghị gì về mức phạt đối với hành vi như vậy? Đối với các mức phạt hành chính đối với trường hợp giấu bệnh, trốn cách ly…và qui định xử lý hình về hành vi làm lây lan dịch bệnh theo luật sư đã thoả đáng chưa?

Rất nhiều câu hỏi của người dân khi cả nước đang dập dịch thì có những biểu hiện của những người có ý thức kém, suy nghĩ hạn chế, chỉ nghĩ bản thân mà không nghĩ đến gia đình và xã hội. Với những lời giải đáp được Thạc sĩ luật sư Nguyễn Minh Long Giám đốc Công ty luật Dragon, đoàn luật sư Hà Nội trả lời như sau:

Theo Luật sư Nguyễn Minh Long, COVID-19 là bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao, thuộc nhóm A theo quy định của Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm 2007. Đối với bệnh thuộc nhóm A thì một trong những điều khoản bắt buộc là  tuân thủ việc cách ly\, điều trị của; thực hiện các biện pháp phòng dịch cơ quan chức năng.

*Hành vi trốn tránh cách ly/ trốn khỏi nơi cách lý là hành vi đáng lên án, không những gây nguy cơ lân lan dịch bệnh; gây khó khăn cho công tác phòng chống dịch của cơ quan chức năng mà xét về mặt phát luật, hành vi này còn là hành vi phạm pháp luật.

Người trốn tránh cách ly/ bỏ trốn khỏi nơi cách ly có thể bị xử lý hành chính từ 5.000.000đ – 10.000.000đ  theo điểm b khoản 2 điều 10 Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Cụ thể:

“Điều 10. Vi phạm quy định về cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế

…2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Không tổ chức thực hiện việc cách ly y tế đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A;

b) Từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, đối tượng kiểm dịch y tế biên giới mắc bệnh hoặc mang tác nhân gây bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A…..”

Ngoài ra, người vi phạm còn có thể bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả: buộc cách ly; cưỡng chế cách ly.

*Đối với hành vi không đeo khẩu trang nơi công công.

Theo khoản 1 điều 11 Nghị định Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ, quy định người vi phạm có thể bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong hành vi “Không thực hiện biện pháp bảo vệ cá nhân đối với người tham gia chống dịch và người có nguy cơ mắc bệnh dịch theo hướng dẫn của cơ quan y tế;”

Hiện tại, một số trường hợp tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh bị xử phạt 200.000 đờng đối với hành vi không đeo khẩu trang tại nơi công cộng; tôi cho rằng, đây là mức phạt còn quá nhẹ và chưa đủ sức răn đe giữa tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp như thế hiện nay. Các cơ quan chức năng chủ yếu dựa vào tuyên truyền để nâng cao ý thức phòng tránh cho nhân dân,  nhưng tùy vào tình hình phức tạp thì có thể áp dụng các hình thức phạt nặng hơn

*Đối với hành vi che giấu dịch bệnh

Theo điêm 1 khoản 2 điều 11 Nghị định Nghị định 176/2013/NĐ-CP quy định Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với các hành vi Che dấu tình trạng bệnh của mình hoặc của người khác khi mắc bệnh truyền nhiễm đã được công bố là có dịch;

Trường hợp, người trốn tránh cách lý / trốn khỏi nơi cách lý/ không đeo khẩu trang/ che giấu bệnh mà gây ra hậu quả lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người khác thì có thể bị xử lý hình sự về Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người theo quy định tại Điều 240 của Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017; tùy hậu quả xảy ra có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 – 200.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 1 năm đến 12 năm :

“Điều 240. Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người

1. 1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;

b) Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người;

c) Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế;

b) Làm chết người.

3.Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 12 năm:

a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ;

b) Làm chết 02 người trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

* Đánh giá về mức phạt giấu bệnh, trốn tránh cách ly

Cá nhân tôi cho rằng, hiện nay chế tài xử lý các hành vi này tuy đã có quy định cụ thể nhưng chưa đủ mạnh để răn đe, vì thực tế rất nhiều trường hợp trốn tránh, giấu bệnh vẫn chưa được xử lý. Hiện nay, là Luật sư cá nhân tôi được biết chỉ có trường hợp tại Long Biên – Hà Nội thuộc diện cách ly F1 bị xử phạt 10 triệu đồng về hành vi trốn tránh cách ly. Tôi cho rằng, các trường hợp trốn tránh, giấu bệnh cần được xử lý nghiêm và nhanh chóng nhằm nêu gương và có tính răn đe hơn.

Trong khi các cơ quan chức năng đã  thực hiện công tác chống dịch khẩn trưng và cấp bác như hiện nay thì ngoài việc áp dụng triệt để các quy định của pháp luật về phòng dịch bệnh thì theo tôi công tác tuyền truyên nâng cao hiểu biết của người dân về mức nguy hiểm của dịch bệnh; cách phòng tránh và các quy định của pháp luật về phòng chống dịch bệnh. Từ đó, nâng cao ý thức chủ động bảo vệ bản thân và gia đình trước dịch bệnh; có trách nhiệm với công đồng trong việc thực hiện các biện pháp y tế cần thiết để phòng chống dịch.

Ngoài ra, đối với các trường hợp phạt vi phạm, cần xử lý nhanh và triệt để; công khai trên phương tiện thông tin cũng là cách để người dân nâng cao trách nhiệm và ý thức của mình

                                                            Thạc sĩ Luật sư Nguyễn Minh Long

                                          Giám đốc Công ty Luật DRAGON, Đoàn Luật sư TP Hà Nội