Cơ quan hải quan có trách nhiệm gì khi thu thập, cung cấp thông tin hải quan? Đây là vấn đề được nhiều doanh nghiệp quan tâm khi tham gia hoạt động xuất nhập khẩu. Việc hiểu rõ vai trò và nghĩa vụ của cơ quan hải quan giúp doanh nghiệp nắm bắt quy trình quản lý, tuân thủ đúng quy định pháp luật và hạn chế rủi ro trong thủ tục thông quan. Bài viết dưới đây của Công ty Luật TNHH Dragon sẽ giúp bạn hiểu chi tiết về trách nhiệm thu thập và cung cấp thông tin hải quan, cùng những quy định pháp lý liên quan.
Vai trò quan trọng của thông tin hải quan trong quản lý nhà nước
Trong hoạt động xuất nhập khẩu, thông tin hải quan đóng vai trò cực kỳ quan trọng, là cơ sở để cơ quan hải quan kiểm soát, quản lý hàng hóa, phương tiện vận tải, cũng như đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp. Việc thu thập và cung cấp thông tin này giúp đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và công bằng trong quản lý nhà nước về hải quan.
Theo Điều 105 Nghị định 08/2015/NĐ-CP, thông tin hải quan được phân thành 04 loại chính, bao gồm:
- Thông tin từ hoạt động nghiệp vụ hải quan: Đây là nhóm thông tin phát sinh trong quá trình thực hiện các nghiệp vụ như kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan đối với hàng hóa và phương tiện vận tải xuất nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.
- Thông tin từ Bộ, cơ quan ngang Bộ có liên quan: Bao gồm thông tin về chính sách quản lý hàng hóa, cấp phép xuất nhập khẩu và xử lý vi phạm trong các lĩnh vực quản lý chuyên ngành.
- Thông tin về tổ chức, cá nhân tham gia hoặc có liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh: Cụ thể là thông tin đăng ký kinh doanh, tình hình tài chính, quá trình tuân thủ pháp luật, cũng như các hoạt động thương mại có liên quan.
- Các thông tin khác phục vụ hoạt động quản lý nhà nước về hải quan: Nhóm này bao gồm mọi dữ liệu hỗ trợ công tác giám sát, thống kê, dự báo và điều hành lĩnh vực hải quan.
Việc nắm rõ 4 loại thông tin này không chỉ giúp cơ quan hải quan làm việc hiệu quả hơn mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp tuân thủ pháp luật tốt hơn, giảm rủi ro trong quá trình thông quan.
Cơ quan hải quan có trách nhiệm gì khi thu thập, cung cấp thông tin hải quan?
Trách nhiệm của cơ quan hải quan trong việc thu thập thông tin hải quan
Theo Điều 106 Nghị định 08/2015/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Nghị định 59/2018/NĐ-CP), cơ quan hải quan được giao trách nhiệm chủ động tổ chức thu thập thông tin hải quan để phục vụ công tác quản lý. Cụ thể, cơ quan hải quan phải thực hiện các nhiệm vụ sau:
Tiếp nhận và xử lý thông tin hải quan
Cơ quan hải quan có nghĩa vụ thu nhận, tổng hợp và phân tích dữ liệu hải quan thông qua việc trao đổi, kết nối, chia sẻ thông tin với các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức và cá nhân có liên quan. Việc này giúp tạo nên một hệ sinh thái dữ liệu thống nhất, đảm bảo thông tin luôn chính xác, kịp thời, phục vụ tốt cho công tác quản lý rủi ro, giám sát và kiểm tra.
Cử công chức hải quan ra nước ngoài thu thập thông tin
Trong một số trường hợp đặc thù, cơ quan hải quan được phép cử công chức ra nước ngoài để thực hiện các hoạt động thu thập thông tin chuyên sâu phục vụ quản lý nhà nước. Đây là hoạt động nghiệp vụ cần thiết, giúp cơ quan hải quan nắm bắt kịp thời các biến động thương mại quốc tế, chính sách thuế quan và thông tin về đối tác xuất nhập khẩu.
Áp dụng các biện pháp nghiệp vụ cần thiết khác
Ngoài các hình thức nêu trên, cơ quan hải quan còn có thể tiến hành những biện pháp nghiệp vụ đặc thù khác để đảm bảo thu thập thông tin đầy đủ và chính xác. Các biện pháp này bao gồm kiểm tra, đối chiếu, giám sát hàng hóa, phương tiện vận tải, hồ sơ hải quan và thậm chí là phối hợp với các lực lượng chức năng khác trong công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại.
Với hệ thống thu thập thông tin đa dạng như vậy, cơ quan hải quan đóng vai trò trung tâm trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia, đồng thời tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại quốc tế.
Trách nhiệm của cơ quan hải quan trong việc cung cấp thông tin hải quan
Song song với việc thu thập, cơ quan hải quan còn có trách nhiệm cung cấp thông tin hải quan cho các đối tượng liên quan theo quy định pháp luật. Các nhiệm vụ chính bao gồm:
Cung cấp thông tin cho doanh nghiệp và người khai hải quan
Cơ quan hải quan phải công khai, minh bạch thông tin về chính sách, quy định, thủ tục hải quan để giúp doanh nghiệp và cá nhân thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của mình. Đồng thời, khi có yêu cầu hợp pháp, cơ quan hải quan còn cung cấp thông tin liên quan đến hồ sơ, dữ liệu hải quan của người khai hải quan, đặc biệt trong trường hợp cần khôi phục dữ liệu do sự cố.
Cung cấp thông tin cho cơ quan tư pháp và các cơ quan quản lý nhà nước
Thông tin hải quan có thể được chia sẻ với cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án và các cơ quan hành pháp khác nhằm phục vụ cho công tác xử lý vi phạm, giải quyết tranh chấp hoặc hỗ trợ điều tra.
Cung cấp thông tin thống kê hải quan
Theo quy định của pháp luật về thống kê, cơ quan hải quan phải định kỳ công bố dữ liệu thống kê xuất nhập khẩu để phục vụ cho việc hoạch định chính sách, đánh giá thị trường và phát triển kinh tế – xã hội.
Việc thực hiện tốt nghĩa vụ cung cấp thông tin không chỉ thể hiện tính minh bạch của cơ quan quản lý, mà còn giúp doanh nghiệp nắm bắt kịp thời xu hướng thương mại, tối ưu hoạt động sản xuất – kinh doanh.
Trách nhiệm của các cơ quan nhà nước khác trong việc cung cấp thông tin hải quan
Theo Điều 107 Nghị định 08/2015/NĐ-CP, các Bộ, cơ quan ngang Bộ và cơ quan tư pháp cũng có trách nhiệm phối hợp cung cấp thông tin cho cơ quan hải quan. Cụ thể, các thông tin bao gồm:
- Chính sách quản lý đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện vận tải;
- Thông tin cấp phép hàng hóa, phương tiện vận tải;
- Dữ liệu về các tổ chức, cá nhân vi phạm trong lĩnh vực xuất nhập khẩu;
- Danh mục cảng biển, cảng hàng không, ga đường sắt quốc tế có hoạt động xuất nhập khẩu;
- Thông tin về người xuất cảnh, nhập cảnh và phương tiện vận tải quốc tế.
Sự phối hợp này giúp cơ quan hải quan có được nguồn dữ liệu đa chiều, chính xác, góp phần ngăn ngừa gian lận thương mại, buôn lậu, rửa tiền và các hành vi vi phạm khác.
Lời khuyên từ Công ty Luật TNHH Dragon – Văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội
Trong thực tế, việc thu thập và cung cấp thông tin hải quan liên quan đến nhiều quy định pháp luật phức tạp. Doanh nghiệp nếu không nắm rõ có thể vô tình vi phạm quy định, gây thiệt hại trong hoạt động xuất nhập khẩu.
Để tránh rủi ro, Công ty Luật TNHH Dragon – công ty luật sư uy tín tại Hà Nội, với đội ngũ luật sư tư vấn luật dân sự và luật sư chuyên sâu trong lĩnh vực hải quan, thương mại quốc tế, luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp.
Chúng tôi cung cấp dịch vụ:
- Tư vấn pháp lý hải quan, xuất nhập khẩu, đầu tư nước ngoài;
- Soạn thảo, rà soát hợp đồng thương mại quốc tế;
- Đại diện làm việc với cơ quan hải quan, hỗ trợ xử lý vi phạm hành chính;
- Tư vấn pháp lý về kiểm tra, giám sát và kê khai hải quan điện tử.
Nếu bạn cần hỗ trợ, vui lòng truy cập www.vanphongluatsu.com.vn hoặc liên hệ trực tiếp với Công ty Luật TNHH Dragon – văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội qua hotline: 1900 599 979 (24/7) để được tư vấn miễn phí ban đầu và giải pháp tối ưu nhất cho doanh nghiệp.
