Quy trình giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Khi tranh chấp xảy ra, nếu doanh nghiệp không nắm rõ quy định pháp luật và phương thức xử lý phù hợp, rất dễ rơi vào thế bất lợi, thiệt hại tài chính và uy tín. Việc tiếp cận đúng quy trình giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa là yêu cầu bắt buộc đối với mọi chủ thể kinh doanh chuyên nghiệp và cũng là thời điểm doanh nghiệp nên cân nhắc sử dụng dịch vụ pháp lý từ những văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội như Văn phòng Luật sư Dragon để được bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp.

Khái quát về tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Theo Luật Thương mại 2005 và Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng mua bán hàng hóa là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và bên mua có nghĩa vụ thanh toán, nhận hàng theo thỏa thuận. Chủ thể trong hợp đồng mua bán hàng hóa thương mại thường là thương nhân hoặc tổ chức, cá nhân có đăng ký kinh doanh; mục đích chính là sinh lợi; đối tượng là hàng hóa theo quy định pháp luật (bao gồm động sản, bất động sản, tài sản hình thành trong tương lai, vật gắn liền với đất…).

Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa phát sinh khi một hoặc các bên cho rằng quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm do hành vi vi phạm nghĩa vụ hợp đồng từ phía bên kia hoặc do cách hiểu, áp dụng khác nhau về điều khoản hợp đồng.

Những tranh chấp phổ biến có thể kể đến như: bên bán giao hàng chậm tiến độ, giao sai chủng loại, số lượng, chất lượng; bên mua chậm thanh toán hoặc cố tình không thanh toán; một bên tự ý hủy hợp đồng; tranh chấp về phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại; tranh chấp về điều khoản bảo hành, chuyển rủi ro, quyền sở hữu, địa điểm và phương thức giao nhận; sử dụng hóa đơn, chứng từ không phù hợp với thỏa thuận.

Đặc điểm của tranh chấp trong hợp đồng mua bán hàng hóa là thường gắn với giá trị tài sản lớn, quan hệ làm ăn lâu dài, liên quan uy tín thương mại và chuỗi cung ứng, nên cách thức xử lý cần dựa trên nền tảng pháp luật vững chắc, chiến lược phù hợp và ưu tiên giải pháp hạn chế tổn thất cho doanh nghiệp.

Căn cứ pháp lý điều chỉnh tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Khi giải quyết tranh chấp, doanh nghiệp và cơ quan có thẩm quyền thường căn cứ vào các nguồn luật sau:

Luật Thương mại 2005: điều chỉnh quan hệ mua bán hàng hóa giữa thương nhân, quy định quyền, nghĩa vụ, các chế tài do vi phạm hợp đồng (buộc thực hiện đúng hợp đồng, phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại, tạm ngừng, đình chỉ, hủy bỏ hợp đồng…).
Bộ luật Dân sự 2015: quy định về nguyên tắc giao kết, thực hiện hợp đồng, giải thích hợp đồng, bồi thường thiệt hại, lãi, phạt, nghĩa vụ dân sự.
Luật Trọng tài thương mại 2010: trong trường hợp các bên có thỏa thuận trọng tài.
Bộ luật Tố tụng dân sự 2015: quy định trình tự, thủ tục khởi kiện tại Tòa án.
Các văn bản hướng dẫn chuyên ngành, điều khoản hợp đồng cụ thể và tập quán thương mại (nếu được các bên viện dẫn hoặc công nhận).

Doanh nghiệp cần đánh giá tranh chấp dựa trên hợp đồng đã ký, chứng từ giao nhận, hóa đơn, biên bản đối chiếu công nợ, email, thông báo, phụ lục hợp đồng… để xác định rõ bên nào vi phạm, mức độ thiệt hại, cơ sở áp dụng chế tài.

Các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Tùy theo tính chất vụ việc, thỏa thuận giữa các bên và điều khoản giải quyết tranh chấp trong hợp đồng, có bốn phương thức phổ biến:

Thương lượng trực tiếp giữa các bên

Thương lượng là bước đầu tiên và luôn được khuyến nghị. Các bên gặp nhau phân tích hợp đồng, đối chiếu số liệu, làm rõ vi phạm, trao đổi về phương án khắc phục như giao bổ sung hàng, giảm giá, gia hạn thanh toán, miễn/giảm lãi phạt, chia sẻ rủi ro. Phương thức này:

Tiết kiệm thời gian, chi phí, giữ được mối quan hệ làm ăn lâu dài;
Không chịu ràng buộc về thủ tục tố tụng;
Tuy nhiên, kết quả thương lượng không có cơ chế cưỡng chế, nếu bên vi phạm không thiện chí thì thỏa thuận khó được thực hiện.

Vì vậy, ngay ở giai đoạn này, việc có luật sư tư vấn soạn thảo biên bản làm việc, đề xuất giải pháp, ghi nhận thỏa thuận rõ ràng là rất quan trọng để tránh tranh chấp tái diễn.

Hòa giải với bên thứ ba

Hòa giải là phương thức có sự tham gia của một bên thứ ba độc lập (tổ chức hoặc cá nhân) làm trung gian nhằm hỗ trợ các bên đạt được giải pháp thỏa thuận. So với thương lượng:

Hòa giải có tính trung lập cao hơn, giúp giảm căng thẳng, tránh đối đầu trực tiếp;
Các bên vẫn chủ động quyết định kết quả, không bị áp đặt;
Biên bản hòa giải thành có thể được thừa nhận theo quy định pháp luật trong một số trường hợp.

Tuy nhiên, tương tự thương lượng, nếu không có cơ chế pháp lý gắn với trọng tài hoặc tòa án, kết quả hòa giải vẫn phụ thuộc vào thiện chí và ý thức tự nguyện.

Giải quyết tranh chấp bằng Tòa án

Khởi kiện ra Tòa án là phương thức truyền thống và có tính cưỡng chế cao nhất. Khi đó:

Tòa án nhân danh quyền lực Nhà nước xem xét chứng cứ, đánh giá hành vi vi phạm, xác định thiệt hại và ra bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật;
Bản án, quyết định của Tòa án được cơ quan thi hành án tổ chức cưỡng chế, bảo đảm tính thực thi đối với bên vi phạm;
Thích hợp với các tranh chấp phức tạp, giá trị lớn, bên vi phạm không hợp tác.

Tuy nhiên, giải quyết tại Tòa án thường kéo dài, thủ tục chặt chẽ, công khai, có thể ảnh hưởng đến bí mật kinh doanh và quan hệ thương mại, vì vậy doanh nghiệp nên được luật sư tư vấn và đại diện để xây dựng chiến lược khởi kiện, thu thập chứng cứ đúng pháp luật, hạn chế sai sót tố tụng.

Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại

Nếu hợp đồng có điều khoản trọng tài, các bên có thể lựa chọn Trọng tài thương mại:

Thủ tục linh hoạt, nhanh hơn Tòa án;
Phiên họp trọng tài thường không công khai, bảo mật thông tin doanh nghiệp;
Phán quyết trọng tài có giá trị chung thẩm, được thi hành như bản án.

Tuy nhiên, trọng tài chỉ có thẩm quyền nếu trong hợp đồng có thỏa thuận trọng tài hợp lệ và chi phí trọng tài có thể cao hơn trong một số trường hợp; vì vậy, doanh nghiệp cần được tư vấn ngay từ giai đoạn soạn thảo hợp đồng.

Vai trò của luật sư trong giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Thực tiễn cho thấy, phần lớn tranh chấp phát sinh do:

Hợp đồng soạn thảo sơ sài, điều khoản không rõ ràng;
Thiếu chứng cứ đầy đủ về giao hàng, nghiệm thu, thanh toán;
Doanh nghiệp phản ứng cảm tính, không theo đúng quy trình pháp lý;
Không nắm rõ quyền, nghĩa vụ, thời hiệu khởi kiện và các chế tài được pháp luật cho phép.

Việc sử dụng dịch vụ của luật sư tư vấn luật dân sự và thương mại giúp doanh nghiệp:

Đánh giá chính xác hành vi vi phạm, căn cứ pháp lý yêu cầu bên kia thực hiện nghĩa vụ, bồi thường thiệt hại hoặc phạt vi phạm;
Hỗ trợ thương lượng, soạn thảo văn bản yêu cầu, biên bản đối chiếu công nợ, đảm bảo “nói đúng luật, làm đúng quy trình”;
Tư vấn lựa chọn phương thức giải quyết tối ưu (thương lượng, trọng tài, tòa án), tránh lãng phí thời gian và chi phí;
Đại diện tham gia tố tụng tại Tòa án hoặc Trọng tài, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp trên cơ sở hồ sơ, chứng cứ vững chắc.

Đây cũng là lý do ngày càng nhiều đơn vị tìm đến các công ty luật sư uy tín tại Hà Nội để đồng hành lâu dài trong hoạt động kinh doanh.

Văn phòng Luật sư Dragon – Đối tác pháp lý trong tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Là một trong những văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội, Văn phòng Luật sư Dragon có nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong việc tư vấn, đại diện và giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa cho doanh nghiệp trong các lĩnh vực: vật liệu xây dựng, thiết bị công nghiệp, nông sản, xuất nhập khẩu, logistic, thương mại điện tử và dịch vụ.

Dịch vụ của Văn phòng Luật sư Dragon bao gồm:

Tư vấn pháp lý, rà soát, soạn thảo hợp đồng mua bán hàng hóa trong nước và quốc tế, điều khoản phạt vi phạm, bồi thường, giải quyết tranh chấp;
Phân tích hồ sơ tranh chấp, đánh giá cơ hội thắng kiện, chiến lược xử lý;
Đại diện khách hàng trong quá trình thương lượng, hòa giải với đối tác;
Soạn đơn khởi kiện, tham gia bảo vệ quyền lợi tại Tòa án hoặc Trọng tài thương mại;
Hỗ trợ thi hành án, đối chiếu công nợ, xử lý hậu quả pháp lý sau tranh chấp.

Với đội ngũ luật sư có chuyên môn sâu về luật thương mại, dân sự, tố tụng, cùng phong cách làm việc chuyên nghiệp, minh bạch, Văn phòng Luật sư Dragon (thông qua hệ thống thông tin trên vanphongluatsu.com.vn) là điểm đến tin cậy cho các doanh nghiệp đang tìm kiếm công ty luật sư uy tín tại Hà Nội để đồng hành trong các vụ tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa.

Vì vậy, nếu doanh nghiệp bạn đang gặp vướng mắc về giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa, hãy liên hệ ngay với Văn phòng Luật sư Dragon qua hotline của công ty để được tư vấn chi tiết, kịp thời và chuyên nghiệp.