Người dân có quyền ghi âm, ghi hình lực lượng cảnh sát giao thông khi đang làm nhiệm vụ

Phúc đáp câu hỏi của Quý báo liên quan đến quy định về việc người dân có quyền ghi âm ghi hình với lực lượng CSGT.

Luật sư Hà Nội cho biết trong quy định về việc người dân có quyền ghi âm ghi hình với lực lượng csgt và cụ thể là quy định như thế nào, quan điểm của Luật sư Hà Nội về việc này ra sao?

Thạc sĩ Luật sư Nguyễn Minh Long – Công ty Luật TNHH Dragon (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) có quan điểm như sau:

Thông tư 67/2019/TT-BCA (gọi tắt là Thông tư 67) ngày 28-11-2019 của Bộ Công an quy định về thực hiện dân chủ trong công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông có hiệu lực kể từ ngày 15-1-2020 chỉ là hướng dẫn rõ hơn về việc giám sát của Nhân dân đối với hoạt động bảo đảm trật tự, an toàn giao thông của cảnh sát giao thông nhằm mọi việc được diễn ra công khai, minh bạch, không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của Cảnh sát giao thông đang làm nhiệm vụ. Do đó, việc các trang mạng cho rằng từ ngày 15/01/2020 trở đi, người dân mới được phép quay phim Cảnh sát giao thông là không đúng. Ghi âm, ghi hình CSGT của người dân là quyền của công dân đã có từ trước đến nay và thực tế là nhiều người dân đã thực hiện quyền này.

Trước đây, vào ngày 26/4/2013, Cục Cảnh sát giao thông Đường bộ – Đường sắt đã ban hành văn bản số 1042/C67-P3, trong đó, tại điểm 2 của văn bản này cấm “người dân quay phim chụp ảnh hoạt động tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm khi chưa được phép đồng ý của Cảnh sát giao thông đang làm nhiệm vụ”. Rõ ràng, nội dung này là trái với quy định của pháp luật, bởi lẽ người dân được làm những gì pháp luật không cấm, trong khi chưa có 1 văn bản quy phạm pháp luật nào (Luật, Nghị định, Thông tư) cấm người dân quay phim, chụp hình CSGT. Do đó, để khắc phúc cái sai này, ngày 23/8/2013, Cục Cảnh sát giao thông Đường bộ – Đường sắt đã có văn bản số 2315/C67-P6 hủy điểm 2 của văn bản số 1042.

Đồng thời văn bản số 2315 nêu rõ “Lực lượng cảnh sát giao thông tăng cường phối hợp cơ quan báo, đài để tuyên truyền pháp luật, các hoạt động bảo đảm trật tự, an toàn giao thông của cảnh sát giao thông; tranh thủ sự giúp đỡ của nhân dân tham gia xây dựng lực lượng cảnh sát giao thông. Trường hợp nhân dân hoặc phóng viên báo, đài quay phim, chụp ảnh thì không được ngăn cản (trừ nơi cấm quay phim, chụp ảnh). Trường hợp nhân dân hoặc phóng viên báo, đài cung cấp thông tin, hình ảnh về sai phạm, tiêu cực của cảnh sát giao thông thì thủ trưởng đơn vị phải tiếp nhận, giải quyết và xử lý kịp thời, nghiêm túc theo đúng quy định”. Như vậy, văn bản số 2315 ngày 23/8/2013 đã chính thức khẳng định một cách rõ ràng, người dân được quyền quay phim, chụp ảnh (trừ nơi cấm quay phim, chụp ảnh) cảnh sát giao thông đang làm nhiệm vụ; không ai được phép ngăn cản quyền hợp pháp này của người dân.

Ý nghĩa dễ thấy của việc ghi âm, ghi hình hoạt động của CSGT khi làm nhiệm vụ là giúp phòng ngừa tiêu cực, nâng cao ý thức người thực thi pháp luật, tăng quyền giám sát của nhân dân; đồng thời giúp nâng cao ý chấp hành pháp luật của người dân trong việc đảm bảo trật tự an toàn giao thông.

Tuy nhiên, cũng có giới hạn quyền của việc ghi âm, ghi hình, cụ thể là:

Việc ghi âm ghi hình phải được thực hiện ngoài khu vực bảo đảm trật tự an toàn giao thông (ATGT). Khu vực đảm bảo ATGT được xác định là nơi giới hạn bằng cọc tiêu hình chóp nón hoặc dây căng để cán bộ, chiến sĩ thực thi nhiệm vụ bảo đảm trật tự ATGT và ANTT. Ví dụ, ở những nơi chăng dây, đặt cọc tiêu mà lực lượng CSGT phối hợp với các lực lượng Công an khi thực thi công vụ liên quan đến ANTT như Tổ công tác 141 hoặc những địa điểm đang xảy ra phòng chống cháy nổ, bạo động, vụ án hình sự,…

Các quy định khác có liên quan khi ghi âm ghi hình CSGT như về địa điểm quay phim phải thực hiện theo Quyết định số 160/2004/QĐ-TTG ngày 6-4-2004 của Thủ tướng Chính phủ quy định về khu vực, địa điểm cấm, gồm các công trình phòng thủ biên giới, phòng thủ vùng trời, phòng thủ vùng biển; các khu vực công nghiệp quốc phòng, Công an; các khu quân sự, khu Công an, doanh trại quân đội nhân dân, doanh trại công an nhân dân, sân bay quân sự, quân cảng, kho vũ khí của Quân đội nhân dân, Công an nhân dân…

Người dân có quyền ghi âm ghi hình CSGT công khai hoặc không công khai. Ghi âm, ghi hình phải có văn hóa, không cầm máy quay, điện thoại gí sát vào CSGT hoặc có lời nói, cử chỉ lăng mạ, xúc phạm người thi hành công vụ.

Nếu ghi âm, ghi hình công khai hoặc livestream mà có hành vi gí máy quay sát mặt lực lượng CSGT làm cản trở hoạt động hoạt động thực thi nhiệm vụ thì CSGT có quyền yêu cầu chấm dứt vi phạm. Trong trường hợp này, lực lượng chức năng có thể cưỡng chế người có hành vi vi phạm. Nếu cố tình không chấp hành, tiếp tục vi phạm thì khống chế đưa về trụ sở UBND hoặc Công an phường gần nhất để giải quyết. Tùy theo tính chất, mức độ, người vi phạm có thể sẽ bị xử lý bằng biện pháp hành chính về hành vi cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức theo điểm h, Khoản 3 Điều 5 Nghị định 167/2013 với mức phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Chống người thi hành công vụ theo Điều 330 Bộ luật Hình sự 2015.

Người dân cũng phải chịu trách nhiệm về thông tin giám sát của mình đảm bảo trung thực, khách quan, chịu trách nhiệm về việc phát tán thông tin theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp người dân cố ý quay phim, chụp ảnh, ghi hình, cắt dán, chỉnh sửa, đưa ra các thông tin không đúng sự thật, xuyên tạc hoặc tuyên truyền, phát tán trên mạng xã hội nhằm vu khống, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm người khác hoặc gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác thì sẽ bị xử lý theo Luật An ninh mạng.

Tùy theo tính chất mức độ, động cơ, mục đích sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 174/2013/NĐ-CP (quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực công nghệ thông tin) hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội vu khống (Điều 156 BLHS), tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 288 BLHS), tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân (Điều 331 BLHS).

Để Thông tư đi vào cuộc sống thì mỗi cán bộ, chiến sỹ cũng như người dân phải ý thức bản thân chấp hành đúng các quy định của pháp luật. Trong xử lý vi phạm trật tự ATGT, cán bộ, chiến sĩ CSGT phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, tích cực xử lý vi phạm đúng pháp luật, kết hợp với việc hướng dẫn, giải thích, thuyết phục là chính. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật với người dân trong việc chấp hành các quy định về đảm bảo trật tự an toàn giao thông, ứng xử có văn hóa khi tham gia giao thông, cũng như với các lực lượng thực thi pháp luật.

Công ty Luật Dragon trân trọng cảm ơn!