Thủ tục hòa giải trong vụ án dân sự theo quy định mới nhất

Thủ tục hòa giải trong vụ án dân sự là bước không thể thiếu trong quá trình giải quyết các tranh chấp dân sự tại Tòa án. Đây không chỉ là quy định bắt buộc theo pháp luật mà còn là một phương thức hiệu quả giúp các đương sự tự thỏa thuận để giải quyết mâu thuẫn, giảm thiểu thời gian, chi phí và căng thẳng tố tụng.

Trong bài viết này, CÔNG TY LUẬT TNHH DRAGON – văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội sẽ phân tích rõ quy trình, nguyên tắc và các lưu ý pháp lý trong hoạt động hòa giải dân sự.

Khái niệm thủ tục hòa giải trong vụ án dân sự

Theo quy định tại Điều 10 và Điều 205 của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (BLTTDS), thủ tục hòa giải trong vụ án dân sự là hoạt động tố tụng do Tòa án thực hiện nhằm hỗ trợ, tạo điều kiện cho các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết tranh chấp. Việc hòa giải được thực hiện trên cơ sở nguyên tắc tự nguyện và không trái với pháp luật hoặc đạo đức xã hội.

Hòa giải giúp tránh được việc xét xử kéo dài, đồng thời là giải pháp văn minh, linh hoạt nhằm giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả, giữ gìn mối quan hệ giữa các bên.

Cơ sở pháp lý và đặc điểm của thủ tục hòa giải

Thủ tục hòa giải trong vụ án dân sự được quy định cụ thể trong Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, đặc biệt là tại:

Điều 10: Trách nhiệm của Tòa án trong việc hòa giải;
Điều 205: Nguyên tắc hòa giải;
Điều 210: Nội dung hòa giải;
Điều 211–212: Biên bản hòa giải thành và quyết định công nhận thỏa thuận.

Theo quy định, hòa giải là thủ tục bắt buộc trước khi đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm, trừ các trường hợp không thể hòa giải được (như tranh chấp yêu cầu tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, yêu cầu ly hôn trong một số tình huống…).

Nguyên tắc tiến hành hòa giải vụ án dân sự

Khi tiến hành thủ tục hòa giải trong vụ án dân sự, Thẩm phán và các bên phải tuân thủ những nguyên tắc quan trọng sau:

Tự nguyện của các bên

Hòa giải chỉ được công nhận khi các bên tự nguyện thỏa thuận, không bị ép buộc, đe dọa hay dụ dỗ. Thẩm phán phải bảo đảm sự tự do ý chí của đương sự trong suốt quá trình thương lượng.

Nội dung không trái pháp luật và đạo đức xã hội

Thỏa thuận đạt được trong hòa giải không được vi phạm pháp luật hay đạo đức xã hội. Ví dụ: không được dùng thỏa thuận để trốn tránh nghĩa vụ bồi thường, nghĩa vụ tài chính với người thứ ba.

Nội dung và phạm vi hòa giải

Theo Điều 210 BLTTDS, nội dung hòa giải gồm:

Quyền và nghĩa vụ của các bên theo pháp luật;
Các vấn đề tranh chấp cụ thể như tài sản, con cái, nghĩa vụ tài chính;
Thỏa thuận về án phí.

Thẩm phán có trách nhiệm phân tích cho các bên hiểu rõ hệ quả pháp lý của việc hòa giải thành như: tiết kiệm thời gian, được giảm án phí, kết thúc vụ án nhanh chóng.

Trình tự, thủ tục tiến hành phiên hòa giải

Quy trình thủ tục hòa giải trong vụ án dân sự được thực hiện như sau:

Bước 1: Thông báo về phiên hòa giải

Tòa án phải gửi thông báo bằng văn bản đến các đương sự, người đại diện hợp pháp và những người có liên quan (nếu cần), về thời gian, địa điểm, nội dung phiên hòa giải.

Bước 2: Kiểm tra sự có mặt và căn cước

Thẩm phán chủ trì phiên hòa giải kiểm tra danh sách và tư cách những người tham gia.

Bước 3: Trình bày ý kiến và thương lượng

Các đương sự trình bày quan điểm, đề xuất phương án giải quyết. Thẩm phán phân tích pháp luật liên quan, làm rõ các nội dung mâu thuẫn và định hướng các bên thỏa thuận.

Bước 4: Ghi nhận kết quả hòa giải

Nếu thỏa thuận được toàn bộ, lập biên bản hòa giải thành, có đầy đủ chữ ký của các bên và Thẩm phán.
Nếu không thỏa thuận hoặc thỏa thuận một phần, tiếp tục giải quyết theo trình tự tố tụng.

Bước 5: Ra quyết định công nhận thỏa thuận

Sau 7 ngày từ khi lập biên bản hòa giải thành mà không có thay đổi từ các đương sự, Thẩm phán ra quyết định công nhận sự thỏa thuận. Quyết định này có hiệu lực pháp luật ngay và không được kháng cáo, kháng nghị.

Các sai sót cần tránh trong thủ tục hòa giải

Trên thực tế, quá trình hòa giải tại Tòa án đôi khi xuất hiện những sai sót nghiêm trọng như:

Biên bản hòa giải thành không khớp với nội dung phiên hòa giải;
Không có chữ ký của đương sự;
Thiếu nội dung thỏa thuận về án phí;
Quyết định công nhận không phù hợp với biên bản hòa giải.

Những lỗi này có thể khiến quyết định công nhận thỏa thuận bị hủy theo trình tự giám đốc thẩm do vi phạm thủ tục tố tụng.

Một số lưu ý quan trọng cho Thẩm phán và đương sự

Thẩm phán phải thể hiện vai trò trung lập, gần gũi, lắng nghe và hướng dẫn đương sự một cách mềm dẻo, thuyết phục.
Cần kiểm tra kỹ quyền sở hữu, tài sản, giấy tờ liên quan trước khi công nhận thỏa thuận.
Không được ra quyết định công nhận thỏa thuận nếu chưa thống nhất về án phí hoặc có đương sự vắng mặt nhưng chưa đồng ý bằng văn bản.

Dịch vụ luật sư hỗ trợ thủ tục hòa giải dân sự

Nếu bạn đang vướng mắc trong quá trình tố tụng, cần người luật sư tư vấn luật dân sự hỗ trợ tham gia phiên hòa giải, CÔNG TY LUẬT TNHH DRAGON là lựa chọn hàng đầu dành cho bạn. Chúng tôi là công ty luật sư uy tín tại Hà Nội, có đội ngũ luật sư chuyên về dân sự, giàu kinh nghiệm trong hỗ trợ đương sự thương lượng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp tại Tòa án.

Chúng tôi cung cấp dịch vụ:

Tư vấn và đại diện trong thủ tục hòa giải trong vụ án dân sự;
Soạn thảo văn bản thỏa thuận, biên bản hòa giải;
Hướng dẫn xử lý khi xảy ra vi phạm trong hòa giải.

Thủ tục hòa giải trong vụ án dân sự là bước tố tụng quan trọng, không chỉ tuân thủ quy định pháp luật mà còn giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và hạn chế căng thẳng trong quá trình giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, để thủ tục này đạt hiệu quả và hợp pháp, đương sự nên có sự đồng hành của văn phòng luật sư uy tín nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của mình được bảo vệ tối đa.

📍 CÔNG TY LUẬT TNHH DRAGON

Thông tin liên hệ: