Khi muốn nghỉ việc hoặc khi quan hệ lao động chấm dứt vì bất kỳ lý do nào, việc hiểu và thực hiện cách chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật là yếu tố quyết định để người lao động tránh bị coi là vi phạm, không bị mất trợ cấp thôi việc, không phải bồi thường và bảo vệ được các quyền lợi hợp pháp của mình. Ngược lại, nếu chấm dứt trái quy định, người lao động không chỉ mất quyền lợi mà còn có thể phải bồi thường cho người sử dụng lao động.
Các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định pháp luật
Theo Điều 34 Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng lao động được coi là chấm dứt hợp pháp khi thuộc một trong các trường hợp được luật quy định, có thể khái quát thành các nhóm sau: hết hạn hợp đồng; đã hoàn thành công việc theo thỏa thuận; hai bên thỏa thuận chấm dứt; người lao động bị kết án tù giam, tử hình, bị cấm làm công việc trong hợp đồng; người lao động là người nước ngoài bị trục xuất; một trong các bên chết, mất năng lực hành vi dân sự, mất tích; doanh nghiệp chấm dứt hoạt động; người lao động bị xử lý kỷ luật sa thải; các bên đơn phương chấm dứt hợp đồng theo đúng quy định; người sử dụng lao động cho thôi việc khi thay đổi cơ cấu, công nghệ, vì lý do kinh tế hoặc sáp nhập, hợp nhất, chia tách; giấy phép lao động hết hiệu lực; thử việc không đạt yêu cầu hoặc một bên hủy bỏ thỏa thuận thử việc.
Việc chấm dứt trong các trường hợp này là có căn cứ pháp lý rõ ràng, là tiền đề để người lao động được giải quyết đầy đủ các chế độ liên quan như lương, phép chưa nghỉ, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.
Tuy nhiên, trong thực tế, rất nhiều người lao động không nắm rõ căn cứ pháp lý, dẫn tới nhầm lẫn giữa chấm dứt đúng luật và đơn phương trái luật, đặc biệt khi tự ý nghỉ việc mà không thông báo đúng thời hạn hoặc không thuộc các trường hợp được quyền nghỉ ngay. Do đó, hiểu đúng quy định là bước đầu tiên để lựa chọn cách chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật.
Cách chấm dứt hợp đồng lao động đúng pháp luật dành cho người lao động
Pháp luật hiện hành trao cho người lao động quyền chủ động chấm dứt hợp đồng, nhưng kèm theo điều kiện về lý do và thời hạn báo trước. Nếu thực hiện đúng, người lao động được coi là chấm dứt hợp đồng hợp pháp và được bảo vệ đầy đủ quyền lợi. Có hai cách cơ bản:
Thỏa thuận chấm dứt hợp đồng
Theo khoản 3 Điều 34 Bộ luật Lao động 2019, người lao động và người sử dụng lao động có thể thỏa thuận chấm dứt hợp đồng bất cứ lúc nào. Đây là phương án an toàn, linh hoạt và thường có lợi nhất cho người lao động, vì hai bên có thể thống nhất về thời điểm nghỉ, bàn giao công việc, thanh toán các khoản lương, thưởng, phép năm, trợ cấp (nếu có), xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội và các giấy tờ liên quan.
Trong thực tế, khi người lao động có nhu cầu nghỉ việc nhưng muốn tránh tranh chấp, nên chủ động trao đổi với bộ phận nhân sự hoặc người sử dụng lao động để đạt được thỏa thuận bằng văn bản (biên bản, quyết định, email xác nhận). Khi có thỏa thuận rõ ràng, việc chấm dứt ít bị xem xét là trái luật, đồng thời tạo được sự tôn trọng lẫn nhau, giữ uy tín nghề nghiệp sau này.
Đơn phương chấm dứt hợp đồng đúng luật
Trường hợp không thể đạt được thỏa thuận, người lao động vẫn có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nếu tuân thủ quy định tại Điều 35 Bộ luật Lao động 2019. Có hai nhóm đáng chú ý:
Được nghỉ ngay, không cần báo trước
Người lao động có quyền nghỉ việc ngay lập tức nếu thuộc một trong các trường hợp như: không được bố trí đúng công việc, địa điểm hoặc điều kiện làm việc đã thỏa thuận; không được trả đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn; bị ngược đãi, đánh đập, nhục mạ, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục tại nơi làm việc; lao động nữ mang thai phải nghỉ theo chỉ định; đủ tuổi nghỉ hưu; người sử dụng lao động cung cấp thông tin không trung thực làm ảnh hưởng đến việc thực hiện hợp đồng.
Đây là các trường hợp pháp luật thừa nhận người lao động bị xâm phạm quyền lợi nghiêm trọng, do đó cho phép chấm dứt ngay để bảo vệ họ.
Phải báo trước
Nếu không thuộc các trường hợp trên, người lao động vẫn có thể nghỉ mà không cần nêu lý do, nhưng phải báo trước: ít nhất 45 ngày với hợp đồng không xác định thời hạn; 30 ngày với hợp đồng xác định thời hạn từ 12 đến 36 tháng; 03 ngày làm việc với hợp đồng dưới 12 tháng; hoặc thời hạn khác áp dụng cho một số ngành nghề đặc thù theo quy định của Chính phủ.
Chỉ cần tuân thủ đúng thời hạn báo trước này, việc đơn phương chấm dứt được coi là hợp pháp, người lao động không bị coi là bỏ việc, không phải bồi thường, vẫn được hưởng các chế độ theo luật.
Việc báo trước nên thực hiện bằng văn bản, email, hoặc đơn xin nghỉ việc có xác nhận, để có chứng cứ rõ ràng trong trường hợp phát sinh tranh chấp. Nhiều người nghỉ việc đúng luật nhưng không lưu lại bằng chứng thông báo, dẫn đến khó khăn khi yêu cầu công ty chốt sổ bảo hiểm hoặc xác nhận quá trình công tác.
Hậu quả khi chấm dứt hợp đồng trái pháp luật
Nếu người lao động tự ý nghỉ việc không thuộc căn cứ pháp luật và không đảm bảo thời hạn báo trước, hành vi đó được coi là đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật. Theo Điều 40 Bộ luật Lao động 2019, hậu quả pháp lý bao gồm:
Người lao động không được hưởng trợ cấp thôi việc, dù đã làm việc đủ điều kiện về thời gian; phải bồi thường cho người sử dụng lao động nửa tháng tiền lương theo hợp đồng, đồng thời bồi thường thêm một khoản tương ứng với tiền lương trong những ngày không báo trước (nếu vi phạm nghĩa vụ báo trước); và phải hoàn trả chi phí đào tạo nếu được doanh nghiệp chi trả kinh phí đào tạo nghề theo hợp đồng đào tạo.
Ngoài ra, trên thực tế, việc nghỉ việc trái luật có thể dẫn đến hệ quả gián tiếp như doanh nghiệp từ chối xác nhận quá trình làm việc, gây khó khăn khi chốt bảo hiểm, ảnh hưởng đến đánh giá nhân sự trong ngành nghề có tính liên kết cao. Vì vậy, lựa chọn đúng cách chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật không chỉ là yêu cầu về mặt pháp lý mà còn là bước bảo vệ uy tín và quyền lợi lâu dài của chính người lao động.
Khi nào cần nhờ luật sư hỗ trợ trong việc chấm dứt hợp đồng lao động?
Không phải trường hợp nào người lao động cũng chỉ đơn giản viết đơn nghỉ việc là xong. Những tình huống sau đây thường tiềm ẩn rủi ro và nên tham vấn luật sư tư vấn luật dân sự và lao động:
- Bị công ty gây khó dễ, không chấp nhận cho nghỉ dù đã báo trước đúng thời hạn.
- Bị nợ lương, không thanh toán trợ cấp, không chốt sổ bảo hiểm xã hội.
- Bị quy chụp “tự ý bỏ việc”, “vi phạm kỷ luật”, “gây thiệt hại” để từ chối quyền lợi.
- Đang giữ chức vụ quản lý, ký nhiều văn bản, hợp đồng, lo ngại trách nhiệm sau khi nghỉ.
- Có tranh chấp liên quan đến chi phí đào tạo, thỏa thuận bảo mật, cam kết làm việc sau đào tạo, phạt vi phạm.
Trong các trường hợp này, việc nhờ luật sư giúp đánh giá hồ sơ, tư vấn chiến lược nghỉ việc hợp pháp, soạn văn bản làm việc với doanh nghiệp, hoặc đại diện giải quyết tranh chấp sẽ giúp người lao động tránh sai sót, không bị đẩy vào thế yếu, đồng thời bảo vệ quyền lợi trên cơ sở pháp luật hiện hành.
Văn phòng Luật sư Dragon – Địa chỉ tư vấn chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật
Là một trong những công ty luật sư uy tín tại Hà Nội, Văn phòng Luật sư Dragon có nhiều kinh nghiệm tư vấn và giải quyết tranh chấp lao động cho người lao động và người sử dụng lao động trên phạm vi toàn quốc. Với đội ngũ luật sư được đào tạo bài bản, am hiểu sâu về Bộ luật Lao động 2019, Bộ luật Dân sự 2015, cùng thực tiễn giải quyết tranh chấp tại Tòa án và cơ quan chức năng, Dragon cung cấp các dịch vụ:
- Tư vấn chi tiết cách chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật trong từng trường hợp cụ thể;
- Rà soát hợp đồng lao động, nội quy lao động, thỏa thuận đào tạo, bảo mật, tránh rủi ro khi nghỉ việc;
- Hỗ trợ soạn đơn xin nghỉ việc, thông báo chấm dứt hợp đồng, kiến nghị, khiếu nại;
- Đại diện người lao động làm việc với công ty, cơ quan bảo hiểm, cơ quan nhà nước;
- Bảo vệ quyền lợi của người lao động trong các vụ tranh chấp tại Tòa án khi bị sa thải trái luật, nợ lương, không chi trả trợ cấp, không chốt sổ bảo hiểm.
Thông tin tham khảo và liên hệ được công khai minh bạch trên vanphongluatsu.com.vn, giúp người lao động dễ dàng tiếp cận dịch vụ của một văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội với phong cách làm việc chuyên nghiệp, tận tâm và bảo mật tuyệt đối.
Việc nắm vững quy định, lựa chọn cách chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật, ghi nhận đầy đủ bằng văn bản và chủ động tham vấn Văn phòng Luật sư Dragon khi có dấu hiệu tranh chấp là cách tốt nhất để bảo vệ mình một cách văn minh, chuyên nghiệp và đúng pháp luật.
Nếu bạn đang băn khoăn về việc nghỉ việc, bị gây khó dễ khi chấm dứt hợp đồng hoặc lo ngại mất quyền lợi, hãy liên hệ với Văn phòng Luật sư Dragon để được tư vấn kịp thời, chính xác và tận tâm.
