Hòa giải tranh chấp đất đai là bước quan trọng trước khi khởi kiện ra Tòa án đối với một số loại tranh chấp. Từ ngày 01/08/2024, Luật Đất đai 2024 và Nghị định 102/2024/NĐ-CP có hiệu lực, quy định rõ ràng về trình tự, thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại cấp xã. Nếu bạn đang tìm hiểu thủ tục hòa giải tranh chấp hoặc cần luật sư tư vấn luật dân sự để đồng hành, bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết, dễ hiểu và thực tiễn nhất.

Căn cứ pháp lý khi thực hiện thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai

Khi tiến hành hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND xã, các văn bản pháp lý áp dụng bao gồm:

• Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 01/08/2024)
• Bộ luật Dân sự 2015
• Bộ luật Tố tụng dân sự 2015
• Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP
• Nghị định 102/2024/NĐ-CP

Việc nắm vững các căn cứ này giúp đảm bảo thủ tục hòa giải tranh chấp được thực hiện đúng quy định, tránh rủi ro pháp lý trong quá trình xử lý.

Tranh chấp đất đai là gì? Các loại tranh chấp phổ biến

Theo khoản 47 Điều 3 Luật Đất đai 2024, tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên. Hiểu rõ loại tranh chấp giúp xác định trường hợp nào bắt buộc phải hòa giải trước khi khởi kiện.

Tranh chấp về quyền sử dụng đất

• Tranh chấp ranh giới giữa các thửa đất liền kề.
• Đòi lại quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Tranh chấp về quyền lợi và nghĩa vụ trong quá trình sử dụng đất

• Mâu thuẫn về mục đích sử dụng đất.
• Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng, thuê, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất.

Tranh chấp liên quan đến đất

• Tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất.
• Phân chia tài sản chung sau ly hôn liên quan đến quyền sử dụng đất.

Tranh chấp đất đai có bắt buộc phải hòa giải không?

Theo khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, thủ tục hòa giải là điều kiện bắt buộc đối với tranh chấp xác định ai là người có quyền sử dụng đất. Nếu chưa hòa giải tại UBND xã thì Tòa án sẽ trả lại đơn khởi kiện.

Ngược lại, đối với các tranh chấp liên quan như chia tài sản sau ly hôn, tranh chấp thừa kế, giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, hòa giải tại UBND xã không phải điều kiện bắt buộc, nhưng vẫn được khuyến khích nhằm tiết kiệm thời gian, chi phí cho các bên.

Tóm lại:

• Bắt buộc hòa giải: Tranh chấp về quyền sử dụng đất (ai là người có quyền sử dụng đất).
• Không bắt buộc: Tranh chấp hợp đồng, thừa kế, phân chia tài sản chung.

Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã

Đây là phần quan trọng nhất khi thực hiện thủ tục. Quy định mới tại Điều 105 Nghị định 102/2024/NĐ-CP yêu cầu thực hiện đúng 5 bước sau:

Bước 1: Nộp hồ sơ yêu cầu hòa giải

Hồ sơ gồm:

• Đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai (theo mẫu).
• Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất: Sổ đỏ, hợp đồng, giấy tờ nguồn gốc đất.
• Tài liệu, chứng cứ liên quan đến tranh chấp.

Bước 2: UBND xã thông báo thụ lý

Trong 3 ngày từ khi nhận hồ sơ, UBND xã kiểm tra và ra thông báo thụ lý hoặc từ chối bằng văn bản.

Bước 3: Chuẩn bị hòa giải

UBND xã xác minh hiện trạng đất, nguồn gốc sử dụng đất, thu thập tài liệu, lập Hội đồng hòa giải gồm:

• Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch UBND xã (Chủ tịch Hội đồng).
• Đại diện Mặt trận Tổ quốc.
• Cán bộ địa chính.
• Đại diện người dân am hiểu về thửa đất.

Bước 4: Tổ chức hòa giải

Hòa giải chỉ thực hiện khi các bên tranh chấp đều có mặt. Nếu một bên vắng mặt lần thứ hai, hòa giải được coi là không thành.

Bước 5: Lập biên bản hòa giải

Biên bản phải có đầy đủ thông tin theo khoản 2 Điều 105 Nghị định 102/2024/NĐ-CP:

• Thời gian, địa điểm hòa giải.
• Thành phần tham dự.
• Nội dung tranh chấp, ý kiến các bên.
• Kết quả hòa giải (thành hoặc không thành).
• Chữ ký của các bên và đóng dấu UBND xã.

Thời hạn hòa giải và số lần thực hiện

• Thời hạn: 30 ngày kể từ ngày nhận yêu cầu.
• Số lần hòa giải: Không giới hạn nếu các bên tham gia đầy đủ; tối đa 2 lần nếu một bên liên tục vắng mặt.

Sau hòa giải không thành, cần làm gì?

Khi hòa giải tại UBND xã không thành, các bên có quyền lựa chọn:

• Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
• Yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp huyện hoặc tỉnh (trường hợp theo quy định của Luật Đất đai).

Đây là giai đoạn rất cần luật sư tư vấn luật dân sự để bảo vệ quyền lợi. Việc chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ và nắm rõ trình tự tố tụng sẽ giúp bạn tránh sai sót, rút ngắn thời gian giải quyết.

Dịch vụ hòa giải và giải quyết tranh chấp đất đai tại Công ty Luật TNHH Dragon

Nếu bạn đang tìm kiếm văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội, Công ty Luật TNHH Dragon là lựa chọn hàng đầu với:

• Đội ngũ luật sư chuyên nghiệp, nhiều năm kinh nghiệm trong giải quyết tranh chấp đất đai.
• Tư vấn toàn diện: từ giai đoạn hòa giải đến khởi kiện Tòa án.
• Chi phí minh bạch, cạnh tranh, báo giá rõ ràng.
• Hỗ trợ nhanh chóng tại Hà Nội và các tỉnh thành.

Chúng tôi hiện cung cấp các dịch vụ:

• Tư vấn thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai theo quy định mới nhất.
• Soạn thảo hồ sơ, đơn yêu cầu hòa giải.
• Đại diện tham gia hòa giải, bảo vệ quyền lợi khách hàng.
• Khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai tại Tòa án.

Liên hệ ngay hotline: 1900 599 979 (24/7) để được luật sư tư vấn luật dân sự hỗ trợ chi tiết, nhanh chóng.

Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai là quy trình quan trọng trước khi khởi kiện, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và hạn chế tranh chấp kéo dài. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi hợp pháp, bạn nên có sự đồng hành của công ty luật sư uy tín tại Hà Nội như Công ty Luật TNHH Dragon.